Ο Κώστας Καζάκος αιτιολογεί το «όχι» στο «Μεγάλο μας Τσίρκο»

• Αναλυτική επιστολή του γνωστού καλλιτέχνη και βουλευτή προς τα ΜΜΕ

Ο Κώστας Καζάκος, με μια επιστολή του προς τα ΜΜΕ, γνωστοποιεί την πρόθεση και απόφασή του να μην συμμετάσχει στο ανέβασμα - αναβίωση του έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο» παραγωγής του Κρατικού Βορείου Ελλάδος, επισημαίνοντας ότι ο ίδιος δεν είχε ποτέ αποδεχθεί πλήρως την πρόταση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ. Μάλλον όμως η επιστολή έρχεται λίγο καθυστερημένα, αφού ήδη ήταν γνωστό ότι τη σκηνοθεσία στο «Τσίρκο» έχει αναλάβει ο Σωτήρης Χατζάκης.

«Οταν μου προτάθηκε να σκηνοθετήσω το "Μεγάλο μας τσίρκο"», λέει στο «Βήμα» ο Κώστας Καζάκος, «δεσμεύθηκα να μελετήσω την ιδέα και να εξετάσω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αυτή η παράσταση». Καθώς όμως οι δικές του προϋποθέσεις δεν ήταν εφικτό να γίνουν αποδεκτές από τη διεύθυνση του ΚΘΒΕ και αφού συνειδητοποίησε ότι η πρεμιέρα είναι προγραμματισμένη για τον προσεχή Νοέμβριο, «και όχι τον Ιανουάριο του 2012», όπως λέει (σ.σ. στην ανακοίνωση του ρεπερτορίου 2011-2012, στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, είχε αναγραφεί ως μήνας έναρξης ο Νοέμβριος του τρέχοντος έτους), αποφάσισε να μην προχωρήσει.

«Το μεγάλο μας τσίρκο» πάντως θα ανοίξει τη σεζόν στο ΚΘΒΕ _στο Βασιλικό Θέατρο_ όπoυ και θα παιχθεί για δύο μήνες. Μετά τις γιορτές η παράσταση θα κατέβει στην Αθήνα όπου σε συνεργασία με το Ακροπόλ, θα φιλοξενηθεί στη σκηνή της οδού Ιπποκράτους.

• Η επιστολή Κ. Καζάκου έχει ως εξής:

«Τον Ιούνιο ή στις αρχές Ιουλίου του φετινού καλοκαιριού, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος Σωτήρης Χατζάκης, παλαιόθεν συνάδελφος και φίλος, μου πρότεινε ν' αναλάβω το ανέβασμα του Τσίρκου για τον Ιανουάριο του 2012, με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Κάθε πέντε με δέκα χρόνια, εξετάζαμε με τον Καμπανέλλη και τον Ξαρχάκο, την ιδέα μιας καινούργιας παράστασης του Τσίρκου. Και πάντα καταλήγαμε στο συμπέρασμα, ότι πρέπει να χτίσουμε ένα καινούργιο Τσίρκο επί σκηνής, με επίκαιρη σάτιρα, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της δοσμένης πραγματικότητας. Και αφήναμε την παλιά παράσταση στην ησυχία της. Αισθανόμαστε βαριά ευθύνη για τις εικόνες που είχε συγκρατήσει στη μνήμη του το Κοινό, από την εποχή του 1973. Εδώ πρέπει να κατανοηθεί ότι το 50% της επιτυχίας εκείνης της παράστασης του 1973, το έφερε μαζί του το ίδιο το Κοινό, ως αποσκευή του. Εκφράστηκε δηλαδή, η ανάγκη της εποχής. Ο φανερός και κοινός εχθρός, η λαϊκή ομοψυχία κ.λπ. Εξέθεσα αμέσως τις σοβαρές μου επιφυλάξεις και επεσήμανα τους κινδύνους, που εγκυμονεί ένα τέτοιο εγχείρημα, κατά την άποψή μου. Οι συγκυρίες, βέβαια, έχουν επαναφέρει το έργο του Καμπανέλλη στην επικαιρότητα κατά τρόπο δραματικό. Για να πετύχει η καινούργια παράσταση το ίδιο αποτέλεσμα, νομίζω ότι πρέπει να εξασφαλιστούν ορισμένες προϋποθέσεις. Και εξηγούμαι: Πολλοί ρόλοι που τότε παίχτηκαν από πρωτόβγαλτους και άγνωστους στο Κοινό ηθοποιούς, τώρα θα πρέπει να παιχτούν από γνωστούς πρωταγωνιστές. Ο υποκριτικός κώδικας που χρησιμοποιήθηκε τότε, ήταν ο κώδικας της παλιάς λαϊκής επιθεώρησης. Η άμεση συνεννόηση του ηθοποιού με τους θεατές. Οι ηθοποιοί δηλαδή, "έκλειναν το ματάκι", όπως λέμε στη γλώσσα μας, στους θεατές. Κι αυτό για να λειτουργήσει πρέπει να είσαι ο άνθρωπός τους. Να είσαι η Τζένη τους ή ο Νιόνιος τους. Επειτα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος να αποφευχθούν οι συγκρίσεις. Θα ήταν καταστρεπτικό να βλέπει κανείς την καινούργια παράσταση και να νοσταλγεί την Καρέζη, τον Ξυλούρη ή τον Παπαγιαννόπουλο. Εξήγησα ποιος θα μπορούσε να είναι αυτός ο τρόπος, πάντα κατά τη γνώμη μου. Ακολουθεί το υπερβολικό κόστος. Η παράσταση χρειάζεται καμιά πενηνταριά νοματαίους επί σκηνής, μαζί με τους δέκα μουσικούς. Μεταξύ των τριών σκηνών και της πασαρέλας, κινούνται όγκοι ανθρώπων αλλιώς πολλά επεισόδια θα χάσουν τη σημασία τους. Και εξήγησα πως θα έβλεπα την αναβίωση της παλιάς παράστασης: Τη φαντάζομαι σαν ένα φεστιβαλικό γεγονός, ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, που θα χτιστεί σε μεγάλο χώρο, με τρεις σκηνές και πασαρέλα και θα παιχτεί για πέντε με δέκα παραστάσεις, όσο χρειάζεται για να υποδεχτεί το Κοινό που θα επιθυμούσε να το ιδεί. Και όχι σε ένα συμβατικό θέατρο, ιταλικού τύπου, της μιας υπερυψωμένης σκηνής, που θα ανοίξει τις πόρτες του για καθημερινές παραστάσεις, όπως συνηθίζεται. Και για να γίνω συγκεκριμένος, θυμίζω σε όσους το έζησαν, τη Θεσσαλονίκη, τον Σεπτέμβριο του 1974, στο Παλαί ντε Σπορ, όπου σε έξη μόνο παραστάσεις, παρακολούθησαν το έργο 52.000 θεατές. Με τη χουντική Χωροφυλακή της Γ΄ Υποδιεύθυνσης, να έχει ζώσει το χώρο και να εμποδίζει ανοιχτά την προσέλευση του Κοινού. Στις αρχές Αυγούστου, το Κ.Θ.Β.Ε. άλλαξε τον προγραμματισμό του και αντί το Γενάρη του 12, αποφάσισε ν' ανεβάσει το έργο, το Νοέμβρη του 11. Οπότε σταμάτησε κάθε συζήτηση από την πλευρά μου. Η ιδιαίτερη σχέση μου με την παλιά παράσταση, δεν μου επιτρέπει άλλη αντιμετώπιση. Με στενοχωρεί μόνο το γεγονός ότι μέχρι και τις τελευταίες μέρες, στις ανακοινώσεις του Κ.Θ.Β.Ε., εμπλέκεται το όνομά μου, ως υπεύθυνου της παράστασης».

Από την πλευρά του, το ΚΘΒΕ απαντά στην επιστολή Καζάκου, χωρίς ωστόσο να δηλώνει ότι σκηνοθέτης στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» θα είναι ο ίδιος ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Σωτήρης Χατζάκης.

«Η πρόταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος για το ανέβασμα της παράστασης "Το Μεγάλο μας Τσίρκο" έγινε από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Κ.Θ.Β.Ε. στον κ. Σταύρο Ξαρχάκο και στον κ. Κώστα Καζάκο για να τιμήσουμε τη μνήμη του μεγάλου Ιάκωβου Καμπανέλλη, αλλά και γιατί η αισθητική και η ιδεολογία του έργου είναι διαχρονική ούτως ώστε να θεωρείται επιβεβλημένη η επαφή του κοινού με το συγκεκριμένο κείμενο στις δραματικές μέρες που ζούμε. Η διαφωνία του κ. Κώστα Καζάκου για τη συμμετοχή του στη συγκεκριμένη παράσταση κινήθηκε σε επίπεδο οικονομικό και καλλιτεχνικό. Οι απόψεις του για το έργο, σεβαστές και η εκτίμησή μας στο πρόσωπό του δεδομένη. Ομως, κάθε κείμενο εμβιώνεται από τις καινούργιες γενιές και επαναπροσδιορίζεται στον χώρο και στον χρόνο γιατί αυτό είναι δικαίωμα και υποχρέωση της Τέχνης του Θεάτρου. Για τους λόγους αυτούς, το Κ.Θ.Β.Ε. προχωρεί σε συμπαραγωγή με το θέατρο "Ακροπόλ" στο ανέβασμα του έργου με την τιμητική για εμάς συμμετοχή του κ. Σταύρου Ξαρχάκου, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί».