Βιολιστής ελληνοαμερικανικής συμμαχία

• Το θεατρικό έργο που εδώ και 50 χρόνια δεν έχει πάψει να «μιλά» σε όλον τον κόσμο, ανεβαίνει στο Badminton σε σκηνοθεσία Ρομπ Ρουτζιέρο

Ζουμπουλάκης Γιάννης, Το Βήμα: 05/04/2015

Ο σκηνοθέτης Ρομπ Ρουτζιέρο και ο βιολιστής της παράστασης Μαξ Τσάκερ

  «If I were a rich man/ Ya ha deedle deedle, bubba bubba deedle deedle dum…».

Ο βασικός στίχος, που είναι και ο τίτλος του κεντρικού τραγουδιού ενός από τα πιο δημοφιλή θεατρικά μιούζικαλ στην ιστορία του Μπρόντγουεϊ, επανέρχεται αυτές τις μέρες στο προσκήνιο. Πρόκειται φυσικά για τον «θρήνο» του Τέβιε (και highlight) του έργου «Ο βιολιστής στη στέγη». Ο Τέβιε, ο πνευματώδης γαλατάς με τις πέντε κόρες, τη λαχτάρα για ζωή, την αγάπη για την οικογένεια και τους συγχωριανούς. Ο Τέβιε, θύμα του ξεριζωμού και της μετανάστευσης ο οποίος θα βρεθεί στη μέση της σύγκρουσης ανάμεσα στις παραδόσεις που πιστεύει και στην αλλαγή, ανάμεσα στην πίστη και στην πραγματικότητα. Αυτός ο Τέβιε από την Παρασκευή 17 Απριλίου επιστρέφει ανανεωμένος στο θέατρο Badminton σε μια παραγωγή της Goodspeed Opera House και με το πρόσωπο του Γρηγόρη Βαλτινού ο οποίος τον έχει υποδυθεί στο παρελθόν. Αργότερα, από 5 ως 14 Ιουνίου, η παράσταση θα ανεβεί και στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.

«Υπάρχει λόγος που ο "Βιολιστής στη στέγη" έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυανεβασμένα μιούζικαλ στην ιστορία του είδους» είπε στο «Βήμα» ο αμερικανός σκηνοθέτης της παράστασης Ρομπ Ρουτζιέρο. «Νομίζω ότι η επιτυχία του τα τελευταία πενήντα χρόνια - σε τόσες διαφορετικές χώρες και σε τόσες διαφορετικές γλώσσες - οφείλεται στο ότι απευθύνεται τόσο προσωπικά και δυναμικά σε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς». Πράγματι, ενώ η ιστορία αφορά μια οικογένεια Εβραίων το 1905, στη θέση αυτής της οικογένειας θα μπορούσε να βρίσκεται η οποιαδήποτε οικογένεια προερχόμενη από τον οποιονδήποτε πολιτισμό και σε οποιονδήποτε χρόνο.

Η μιούζικαλ εκδοχή του «Βιολιστή στη στέγη» ανέβηκε για πρώτη φορά στο Μπρόντγουεϊ το 1964 σε μουσική Τζέρι Μποκ, στίχους Σέλντον Χάνικ και με πρωταγωνιστή τον ασυναγώνιστο Ζίρο Μοστέλ στον ρόλο του Τέβιε. Η διασκευή σε θεατρικό κείμενο έγινε από τον Τζόζεφ Στάιν, ο οποίος στηρίχτηκε σε ιστορίες του εβραίου συγγραφέα Σολέμ Aλεχάιμ (1859-1916) τις οποίες ο Ρουτζιέρο έχει διαβάσει. Η βασική ιστορία που απασχόλησε τη διασκευή είναι η «Οι κόρες του Τέβιε»: η καθημερινότητα του γαλατά, ο οποίος ζει ευτυχισμένος τηρώντας πιστά τις εβραϊκές παραδόσεις, διαταράσσεται όταν η κόρη του αρνείται να τον υπακούσει, ζητώντας του να την αφήσει να παντρευτεί έναν φτωχό νέο αντί για τον μεσήλικο χασάπη, τον οποίο εκείνος της προξενεύει. Συν τοις άλλοις ο δοκιμασμένος επί αιώνες τρόπος ζωής τού γαλατά και των χωρικών απειλείται από τις ριζικές κοινωνικές αλλαγές και τους διωγμούς των Εβραίων στη Ρωσία.

«Οι άνθρωποι που μετέτρεψαν τις ιστορίες του Τέβιε σε μιούζικαλ αντιλήφθηκαν ότι το έργο κάλλιστα γίνεται κάτι μεγαλύτερο από τη μάχη ενός ανθρώπου με την αλλαγή» είπε ο σκηνοθέτης. «Με ιδιοφυή τρόπο αποκρυσταλλώνει την παγκόσμια σύγκρουση ανάμεσα στις παραδοσιακές αξίες και στην αλλαγή». Ισως εκεί να βρίσκεται και η επικαιρότητα του οικείου και στη χώρα μας έργου σήμερα. «Η αλλαγή, η οποιαδήποτε αλλαγή, φοβίζει» είπε ο Ρουτζιέρο. «Ολοι μας τη φοβόμαστε αλλά η τρομακτικότερη αλλαγή είναι αυτή που μιλά στις ρίζες τού ποιοι είμαστε». Για τον σκηνοθέτη, ο Τέβιε και η οικογένειά του, οι φίλοι του και οι γείτονές του ωθούνται βίαια να αντιμετωπίσουν έναν κόσμο που διαφοροποιείται. «Το ταξίδι αυτό είναι πολύ προσωπικό και τους προκαλεί, βγάζει από μέσα τους έναν εαυτό που ούτε οι ίδιοι γνώριζαν ότι έχουν. Αν δεν εξελιχθούν θα ατροφήσουν. Ωστόσο υπάρχουν τρόποι για να αποδεχθείς την αλλαγή χωρίς να χάσεις την ουσία αυτού που είσαι και αυτού που πιστεύεις».

Το 1964 η επιτυχία του μιούζικαλ υπήρξε άμεση, τεράστια και με δρόμο μπροστά της. Το έργο απέσπασε εννέα βραβεία «Tony» (στις 10 υποψηφιότητες), μεταξύ των οποίων της σκηνοθεσίας και της χορογραφίας του σπουδαίου Τζερόμ Ρόμπινς. Επί σειρά ετών ανήκε στα μακροβιότερα μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ έχοντας στο ενεργητικό του 3.242 παραστάσεις! Το ρεκόρ έσπασε από το «Γκριζ».

Μια ταινία ήταν φυσικό επακόλουθο και έτσι το 1971 την κινηματογραφική διασκευή του μιούζικαλ  ανέλαβε ο Νόρμαν Τζούισον και ο «Βιολιστής στη στέγη» έγινε τεράστια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία αποσπώντας οκτώ υποψηφιότητες στα Οσκαρ. Είναι η ταινία που έκανε σταρ τον σχεδόν θεατρικό ηθοποιό Τοπόλ, ο οποίος αντικατέστησε τον Μοστέλ.

Ρεαλιστικός και ανθρώπινος
Ο Ρομπ Ρουτζιέρο έχει παρελθόν με τον «Βιολιστή στη στέγη». Θυμάται τον εντυπωσιασμό του από την ταινία του Τζούισον αλλά και ως θεατής του θεατρικού μιούζικαλ σε μια σχολική παράσταση όταν ήταν μικρός. «Τότε ερωτεύθηκα τον "Βιολιστή" και είναι πολύ χαρμόσυνο που ο έρωτας αυτός δεν έχει παλιώσει» λέει σήμερα. Πράγματι, πέρυσι το έργο ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ σε δική του θεατρική σκηνοθεσία. Η παράσταση είχε ιδιαίτερη σημασία γιατί πέρυσι ήταν η επέτειος των 50 χρόνων του μιούζικαλ και αναπόφευκτα δόθηκε μεγάλη προσοχή. Μάλιστα για τις ανάγκες της ο Ρουτζιέρο συναντήθηκε με τον στιχουργό Σέλντον Χάρνικ, ο οποίος τιμήθηκε σε ειδικό gala κατά τη διάρκεια των προβών και ενθουσιάστηκε από το αποτέλεσμα.

Στην παράσταση που θα δούμε στο Badminton την απόδοση κειμένου υπογράφει ο Πάνος Αμαραντίδης και των στίχων ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος. Για τον κατενθουσιασμένο από την «ελληνοαμερικανική συμμαχία» Ρουτζιέρο, ο οποίος υπόσχεται έναν πολύ ρεαλιστικό και ανθρώπινο «Βιολιστή», σημαντικό στοιχείο της παράστασης είναι ότι χρησιμοποιείται πραγματικός βιολιστής, ο Μαξ Τσάκερ (τη διεύθυνση της 20μελούς ζωντανής ορχήστρας έχει αναλάβει ο Αλέξιος Πρίφτης). Εκτός άλλων στο πλευρό του Βαλτινού εμφανίζονται η Ρένια Λουιζίδου, ο Μέμος Μπεγνής, ο Μιχάλης Μαρίνος, η Ιωάννα Τριανταφυλλίδου, η Μαριάννα Πολυχρονίδη, ο Ιβάν Σβιτάιλο  και 30 ακόμη ηθοποιοί και χορευτές.

πότε & πού:

Θέατρο Badminton, Αλσος Στρατού, 15773 Γουδή, τηλ. 210 8840.600, www.abcd.gr