«Γυναίκες» για λίγους

•  ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ Ο ΚΑΝΤΑ ΣΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ

• Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ 
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 11 Ιουλίου 2011

Σχεδόν επτά ώρες μετά την έναρξη των «Γυναικών» του Ουαζντί Μουαουάντ (τις τραγωδίες, δηλαδή, του Σοφοκλή «Τραχίνιαι», «Αντιγόνη», «Ηλέκτρα»), τα ξημερώματα της Κυριακής, το χειροκρότημα στο Ηρώδειο ήταν αποθεωτικό. 

 

Ο Κρέων μπροστά στην πασπαλισμένη με χώμα Αντιγόνη. Πίσω δεξιά, καθισμένος ανάμεσα στο Χορό γερόντων ο Καντά, που γοήτευσε με τη φωνή του 

Τι κι αν προερχόταν από ένα συρρικνωμένο κοινό πάνω-κάτω πεντακοσίων ατόμων που προσπαθούσε να βολευτεί στα καθίσματα του ρωμαϊκού ωδείου; Η ποιότητα του θεάματος είχε κερδίσει το στοίχημα.

• Μικρή προσέλευση

Και δεν ήταν το μόνο στοίχημα. Καμία αντίδραση δεν εκφράστηκε δημόσια για την παρουσία του Μπερτράν Καντά, του ροκ σταρ που υπό την επήρεια αλκοόλ ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου τη σύντροφό του Μαρί Τρεντινιάν και καταδικάστηκε σε οκτάχρονη κάθειρξη. Οι γυναικείες οργανώσεις της Αθήνας, πέρα από τις ανακοινώσεις που εξέδωσαν, επέλεξαν να μην εμποδίσουν την παράσταση.
Ενδεχομένως η μικρή προσέλευση -μόλις χίλια άτομα ήταν στην έναρξη, ενώ ματαιώθηκε και η δεύτερη παράσταση της Κυριακής- να ήταν η «απάντηση» όσων διαφωνούσαν με τη συμμετοχή του. Ωστόσο, όσοι βρέθηκαν το βράδυ του Σαββάτου στο κοίλον του Ηρωδείου, δεν μπορούσαν παρά να αναγνωρίσουν την καλλιτεχνική αξία του Μπερτράν Καντά. Η «δυνατή» μουσική που έγραψε -αν και ροκ- έφερε τη μυρωδιά της Ανατολής. Κάποια κομμάτια μάλιστα είχαν τη θλίψη των μοιρολογιών της Μεσογείου. Η σπαρακτική ερμηνεία του, γεμάτη συναίσθημα με λυγμούς και γυρίσματα, δεν άφηνε κανέναν «ασυγκίνητο».

Η σκηνή στην πρώτη ματιά έμοιαζε με συναυλιακό στέιτζ. Πολλά φώτα περιμετρικά, γραμμές τρένου γύρω από τη σκηνή κι ένα χρυσό δωμάτιο-κουτί που χρησιμοποιήθηκε πολλαπλά. Τη μια για να αποκαλυφθεί το καμένο κορμί του Ηρακλή στις «Τραχίνιες», την άλλη ως βάση της φυλακής της «Αντιγόνης».

Η είσοδος ηθοποιών, μαζί και του συγκροτήματος, έγινε σιωπηλά σχεδόν τελετουργικά. Πήραν τις θέσεις τους σηκώνοντας πεσμένες καρέκλες και δημιουργώντας ένα ανθρώπινο γλυπτό. «Πλανιέται η μανία, ελπίδα καμιά» ακούστηκε η φωνή του εξάρχοντος του «ροκ» χορού (Καντά) την ώρα που έχει αρχίσει να πέφτει βροχή (από έναν συρόμενο μηχανισμό). Η φωνή του θύμιζε τραγούδι, αλλά και ένα είδος θεατρικής απαγγελίας. Μια αστραπή, χλιμίντρισμα, ποδοβολητά έγιναν ένα με τους χτύπους των ντραμς. Το ριψοκίνδυνο πάντρεμα της ροκ με την τραγωδία έχει δέσει.

Μετά τη λυρική εισαγωγή ήρθε η σειρά για το καθαρά θεατρικό μέρος της τραγωδίας. Εκεί, η έντονη κίνηση απουσίαζε. Οι ηθοποιοί σχεδόν στατικοί. Οι ερμηνείες τους βασίζονται στην ορθή εκφορά του λόγου, διέθεταν όμως σπάνιο βάθος και συναίσθημα που γινόταν ιδιαίτερα αισθητό στις κραυγές απελπισίας που συνόδευαν το άκουσμα τραγικών εξελίξεων. Τόσο αληθινό που σκορπούσε ρίγη συγκίνησης.

• Σύγχρονη αισθητική

Τη σκηνοθεσία στις «Τραχίνιες» διέκρινε εμμονή στο στοιχείο του νερού. Πέρα από τη βροχή, σχεδόν όλοι οι ήρωες λούστηκαν με κουβάδες νερό. Η παρατήρηση αυτή, μαζί με την επιλογή του Μουαουάντ να δώσει το ρόλο του Ηρακλή σε γυναίκα και μάλιστα στην ίδια που προηγουμένως ερμήνευσε τη Διηάνειρα -άλλους τους ξένισε και σε άλλους φάνηκε ευφυής- μονοπωλούσαν τις συζητήσεις στο πρώτο διάλειμμα. Ενώ, στο δεύτερο όλοι συζητούσαν για τους υπέρτιτλους, οι οποίοι από το δεύτερο μισό της «Αντιγόνης» δεν λειτουργούσαν, επισκιάζοντας μια από τις πιο συγκλονιστικές ερμηνείες στο ρόλο αυτό.

Το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών αποχωρεί από το Ηρώδειο με μια δυνατή πρόταση αρχαίου δράματος με σύγχρονη αισθητική. Παρά τις άβολες θέσεις και την αργοπορημένη ώρα έναρξης (για χάρη των φωτισμών) ο χώρος έδεσε με τη συγκεκριμένη παράσταση. Ισως όμως να αποθάρρυνε και ορισμένους θεατές. Εγείρεται έτσι αναπόφευκτα ξανά το ερώτημα «τι είδους παραστάσεις ταιριάζουν στο Ηρώδειο».