Ο ηθοποιός Γιάννης Νταλιάνης στον ρόλο του Δρος Μπ. στη «Σκακιστική νουβέλα» του Στέφαν Τσβάιχ, που θα δούμε στο θέατρο «Πορεία». Μια παράσταση για την ανθρώπινη μοναξιά και τον αγώνα να διατηρηθεί η λογική.
Ξεκίνησε τη διαδρομή του από το θέατρο «Πορεία» ο ηθοποιός Γιάννης Νταλιάνης. «Στο παλιό “Πορεία”», μου λέει, «συμμετείχα κι έκανα πρόβες εκεί για την παράσταση “Τίμων ο Αθηναίος” με τον Δημήτρη Χορν.
Επέστρεψα στη νέα φάση του “Πορεία”, με τη διεύθυνση του Δημήτρη Τάρλοου. Πήρα μέρος στην παράσταση “Φρεναπάτη” του Στάθη Λιβαθινού και αργότερα στη μεγάλη επιτυχία του θεάτρου, την “Ευρυδίκη”, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου».
Τώρα ο Γιάννης Νταλιάνης επιστρέφει στη σκηνή του «Πορεία» από τις 6 Οκτωβρίου με την παράσταση που έχει αγαπήσει πολύ. Τη «Σκακιστική νουβέλα» του Στέφαν Τσβάιχ. Ενα έργο που είχαμε δει σε μια πρώτη εκδοχή και με τον τίτλο «Λάθος κίνηση» το 2013 στο Φεστιβάλ Αθηνών, σε σκηνοθεσία, και τότε και τώρα, Μαριλίτας Λαμπροπούλου.
Το κείμενο είναι ένας μονόλογος που εξερευνά τα όρια του ανθρώπινου μυαλού, την ελευθερία έξω και μέσα μας. Εκτυλίσσεται στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν σ’ ένα πλοίο που ταξιδεύει από τη Νέα Υόρκη προς την Αργεντινή, βρίσκεται και ο πρωταθλητής σκακιού Μίρκο Τσέντοβιτς. Μια ομάδα επιβατών τού ζητάει να παίξουν σκάκι μαζί τους. Κι εκεί που η νίκη φαινόταν μονόπλευρη και προδιαγεγραμμένη υπέρ του πρωταθλητή, εμφανίζεται ένας μοναχικός επιβάτης και ανατρέπει τις βεβαιότητες...
Πού φτάνει ο άνθρωπος
Ο Στέφαν Τσβάιχ, και η παράσταση φυσικά, εστιάζουν το βλέμμα τους σ’ αυτόν τον περίεργο επιβάτη. Ποιος είναι; Είναι ο Δρ Μπ. και στο πρόσωπό του διαπιστώνουμε –ως αναγνώστες της νουβέλας ή ως θεατές της παράστασης– πού μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος, που αναγκάστηκε από τις συνθήκες να παίξει σε μιαν αόρατη σκακιέρα εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Και ασφαλώς στο πρόσωπο αυτού του ανθρώπου, διακρίνουμε την ανάγκη των ανθρώπων εκεί στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να κρατηθούν από τη λογική τους... Γιατί η σκακιέρα είναι ο πόλεμος...
Είναι η πρώτη φορά που επαναλαμβάνεται η παράσταση. Τότε, το καλοκαίρι του 2013, στο Φεστιβάλ Αθηνών είχε παιχτεί μόνο δύο φορές. «Και άρεσε πολύ σε όσους το είδαν. Και σ’ εκείνους που είχαν διαβάσει τη νουβέλα και σ’ εκείνους που δεν την ήξεραν, εισέπραξαν όμως τη γοητεία της», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Νταλιάνης. «Γιατί πάντα είναι ένα θέμα, πώς θα μεταφέρεις ένα λογοτεχνικό κείμενο στη σκηνή. Διότι πρέπει να διατηρηθεί η λογοτεχνική ομορφιά...».
Για τη νέα παρουσίαση στο «Πορεία» έγινε νέα δουλειά, νέα διασκευή και πολλές αλλαγές για να γίνει πιο ζωντανή η παράσταση. Ρωτάω τον Γιάννη Νταλιάνη εάν οι μονόλογοι (αφού θα είναι μόνος του επί σκηνής) είναι μόδα. «Είναι μια ανάγκη, δεν είναι μόδα και έχουμε δει σπουδαίες ερμηνείες σε μονολόγους τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει η δυσκολία πώς θα κρατήσει ένας μόνο ηθοποιός το κείμενο και να το μεταφέρει στο κοινό. Γιατί, καμιά φορά, με πολλούς ηθοποιούς υπάρχει δυσκολία να συνεργαστείς». Μας λέει ότι θα μπορούσε να είναι μια παράσταση με περισσότερα πρόσωπα. «Ομως η νουβέλα αντιμετωπίζει το θέμα της μοναξιάς και αυτό που αντιμετώπισε ο κεντρικός ήρωας για να διατηρήσει τη νηφαλιότητά του και την πνευματική του διαύγεια, παίζοντας σκάκι με τον εαυτό του. Ετσι, ο ένας ηθοποιός μεταφέρει τους υπόλοιπους ρόλους, τις συγκρούσεις και τις δράσεις τους. Θέλαμε μ’ αυτόν τον τρόπο να περάσουμε στη φαντασία του θεατή. Υπάρχει λοιπόν ο αφηγητής και οι άλλοι ρόλοι· άλλοι πιο χάρτινοι κι άλλοι που τους αντιμετωπίζουμε με βαθύτερη προσέγγιση».
Με σκηνικό μια «Χίμαιρα»
Ο Γιάννης Νταλιάνης μας λέει ότι παίζουν με φόντο το σκηνικό της Ελένης Μανωλοπούλου για τη «Μεγάλη χίμαιρα». «Τυχαίνει και αξιοποιείται ο υπάρχων σκηνικός χώρος. Υπάρχει ένα μωσαϊκό πάτωμα κι ένα πλοίο. Σ’ ένα πλοίο εκτυλίσσεται και το δικό μας έργο. Οπότε ήταν μια μεγάλη έκπληξη για εμάς. Στο υπάρχον σκηνικό προσθέτουμε τα δικά μας στοιχεία (σκηνικά, κοστούμια Κωνσταντίνος Ζαμάνης)».
Ο Γιάννης Νταλιάνης εξακολουθεί να γοητεύεται από τη νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ και διαπιστώνει ότι συνεχίζουν να υπάρχουν πράγματα που αφορούν το σήμερα: μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται, μια Γερμανία που επεκτείνεται επικίνδυνα, αξίες που έχουν διασαλευτεί, ένας νωθρός και αδιάφορος πνευματικός άνθρωπος... «Είναι ένα έργο που μας απασχολεί και νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να το δουλεύουμε με νέα ματιά.
Οπως κάναμε και τώρα, γιατί θελήσαμε να φρεσκαριστεί μέσα από όσα έχουμε ζήσει τα δύο τελευταία χρόνια», προσθέτει. Και δεν παραλείπει να ευχαριστήσει τον Γιώργο Λούκο, που έδωσε την άδεια να συνεχίσει η παράσταση τη διαδρομή της και σε άλλον χώρο.
Οι συντελεστές
Τη μετάφραση του έργου υπογράφει η Μαρία Αγγελίδου. Για τη δραματουργική επεξεργασία συνεργάστηκαν οι Θοδωρής Τσαπακίδης, Γιάννης Νταλιάνης και Μαριλίτα Λαμπροπούλου, η οποία υπογράφει και τη σκηνοθεσία. Βοηθός της σκηνοθέτιδος είναι η Ιφιγένεια Ντούμη. Για τη μουσική και τους ηχητικούς σχεδιασμούς φρόντισε ο Σταύρος Γασπαράτος και για τους φωτισμούς ο Σάκης Μπιρμπίλης.
Η «Σκακιστική νουβέλα» θα παίζεται από 6/10 έως 10/11 κάθε Τρίτη στις 9 μ.μ. Και από 30/11 έως 11/1/16 κάθε Δευτέρα στις 9 μ.μ.
Επέστρεψα στη νέα φάση του “Πορεία”, με τη διεύθυνση του Δημήτρη Τάρλοου. Πήρα μέρος στην παράσταση “Φρεναπάτη” του Στάθη Λιβαθινού και αργότερα στη μεγάλη επιτυχία του θεάτρου, την “Ευρυδίκη”, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου».
Τώρα ο Γιάννης Νταλιάνης επιστρέφει στη σκηνή του «Πορεία» από τις 6 Οκτωβρίου με την παράσταση που έχει αγαπήσει πολύ. Τη «Σκακιστική νουβέλα» του Στέφαν Τσβάιχ. Ενα έργο που είχαμε δει σε μια πρώτη εκδοχή και με τον τίτλο «Λάθος κίνηση» το 2013 στο Φεστιβάλ Αθηνών, σε σκηνοθεσία, και τότε και τώρα, Μαριλίτας Λαμπροπούλου.
Το κείμενο είναι ένας μονόλογος που εξερευνά τα όρια του ανθρώπινου μυαλού, την ελευθερία έξω και μέσα μας. Εκτυλίσσεται στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν σ’ ένα πλοίο που ταξιδεύει από τη Νέα Υόρκη προς την Αργεντινή, βρίσκεται και ο πρωταθλητής σκακιού Μίρκο Τσέντοβιτς. Μια ομάδα επιβατών τού ζητάει να παίξουν σκάκι μαζί τους. Κι εκεί που η νίκη φαινόταν μονόπλευρη και προδιαγεγραμμένη υπέρ του πρωταθλητή, εμφανίζεται ένας μοναχικός επιβάτης και ανατρέπει τις βεβαιότητες...
Πού φτάνει ο άνθρωπος
Ο Στέφαν Τσβάιχ, και η παράσταση φυσικά, εστιάζουν το βλέμμα τους σ’ αυτόν τον περίεργο επιβάτη. Ποιος είναι; Είναι ο Δρ Μπ. και στο πρόσωπό του διαπιστώνουμε –ως αναγνώστες της νουβέλας ή ως θεατές της παράστασης– πού μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος, που αναγκάστηκε από τις συνθήκες να παίξει σε μιαν αόρατη σκακιέρα εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Και ασφαλώς στο πρόσωπο αυτού του ανθρώπου, διακρίνουμε την ανάγκη των ανθρώπων εκεί στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να κρατηθούν από τη λογική τους... Γιατί η σκακιέρα είναι ο πόλεμος...
Είναι η πρώτη φορά που επαναλαμβάνεται η παράσταση. Τότε, το καλοκαίρι του 2013, στο Φεστιβάλ Αθηνών είχε παιχτεί μόνο δύο φορές. «Και άρεσε πολύ σε όσους το είδαν. Και σ’ εκείνους που είχαν διαβάσει τη νουβέλα και σ’ εκείνους που δεν την ήξεραν, εισέπραξαν όμως τη γοητεία της», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Νταλιάνης. «Γιατί πάντα είναι ένα θέμα, πώς θα μεταφέρεις ένα λογοτεχνικό κείμενο στη σκηνή. Διότι πρέπει να διατηρηθεί η λογοτεχνική ομορφιά...».
Για τη νέα παρουσίαση στο «Πορεία» έγινε νέα δουλειά, νέα διασκευή και πολλές αλλαγές για να γίνει πιο ζωντανή η παράσταση. Ρωτάω τον Γιάννη Νταλιάνη εάν οι μονόλογοι (αφού θα είναι μόνος του επί σκηνής) είναι μόδα. «Είναι μια ανάγκη, δεν είναι μόδα και έχουμε δει σπουδαίες ερμηνείες σε μονολόγους τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει η δυσκολία πώς θα κρατήσει ένας μόνο ηθοποιός το κείμενο και να το μεταφέρει στο κοινό. Γιατί, καμιά φορά, με πολλούς ηθοποιούς υπάρχει δυσκολία να συνεργαστείς». Μας λέει ότι θα μπορούσε να είναι μια παράσταση με περισσότερα πρόσωπα. «Ομως η νουβέλα αντιμετωπίζει το θέμα της μοναξιάς και αυτό που αντιμετώπισε ο κεντρικός ήρωας για να διατηρήσει τη νηφαλιότητά του και την πνευματική του διαύγεια, παίζοντας σκάκι με τον εαυτό του. Ετσι, ο ένας ηθοποιός μεταφέρει τους υπόλοιπους ρόλους, τις συγκρούσεις και τις δράσεις τους. Θέλαμε μ’ αυτόν τον τρόπο να περάσουμε στη φαντασία του θεατή. Υπάρχει λοιπόν ο αφηγητής και οι άλλοι ρόλοι· άλλοι πιο χάρτινοι κι άλλοι που τους αντιμετωπίζουμε με βαθύτερη προσέγγιση».
Με σκηνικό μια «Χίμαιρα»
Ο Γιάννης Νταλιάνης μας λέει ότι παίζουν με φόντο το σκηνικό της Ελένης Μανωλοπούλου για τη «Μεγάλη χίμαιρα». «Τυχαίνει και αξιοποιείται ο υπάρχων σκηνικός χώρος. Υπάρχει ένα μωσαϊκό πάτωμα κι ένα πλοίο. Σ’ ένα πλοίο εκτυλίσσεται και το δικό μας έργο. Οπότε ήταν μια μεγάλη έκπληξη για εμάς. Στο υπάρχον σκηνικό προσθέτουμε τα δικά μας στοιχεία (σκηνικά, κοστούμια Κωνσταντίνος Ζαμάνης)».
Ο Γιάννης Νταλιάνης εξακολουθεί να γοητεύεται από τη νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ και διαπιστώνει ότι συνεχίζουν να υπάρχουν πράγματα που αφορούν το σήμερα: μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται, μια Γερμανία που επεκτείνεται επικίνδυνα, αξίες που έχουν διασαλευτεί, ένας νωθρός και αδιάφορος πνευματικός άνθρωπος... «Είναι ένα έργο που μας απασχολεί και νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να το δουλεύουμε με νέα ματιά.
Οπως κάναμε και τώρα, γιατί θελήσαμε να φρεσκαριστεί μέσα από όσα έχουμε ζήσει τα δύο τελευταία χρόνια», προσθέτει. Και δεν παραλείπει να ευχαριστήσει τον Γιώργο Λούκο, που έδωσε την άδεια να συνεχίσει η παράσταση τη διαδρομή της και σε άλλον χώρο.
Οι συντελεστές
Τη μετάφραση του έργου υπογράφει η Μαρία Αγγελίδου. Για τη δραματουργική επεξεργασία συνεργάστηκαν οι Θοδωρής Τσαπακίδης, Γιάννης Νταλιάνης και Μαριλίτα Λαμπροπούλου, η οποία υπογράφει και τη σκηνοθεσία. Βοηθός της σκηνοθέτιδος είναι η Ιφιγένεια Ντούμη. Για τη μουσική και τους ηχητικούς σχεδιασμούς φρόντισε ο Σταύρος Γασπαράτος και για τους φωτισμούς ο Σάκης Μπιρμπίλης.
Η «Σκακιστική νουβέλα» θα παίζεται από 6/10 έως 10/11 κάθε Τρίτη στις 9 μ.μ. Και από 30/11 έως 11/1/16 κάθε Δευτέρα στις 9 μ.μ.
No comments:
Post a Comment