"Και αυτό που είπε ο εισαγγελέας είναι πως κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να πεθάνει για κάτι τόσο μηδαμινό, πως είναι άδικο να πεθαίνει για ένα κουτάκι μπύρα". Στακάτη φράση, εύγλωττη. Αυτήν επιλέγει ο Γάλλος συγγραφέας Λωράν Μωβινιέ για να ξεκινήσει το έργο του "Αυτό που εγώ ονομάζω Λήθη". Έργο σύγχρονο απ' όλες τις απόψεις. Με κοφτερή ματιά και γραφή, τοποθετείται ευθέως σε ένα από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα των σύγχρονων κοινωνιών, σε μια αιμάσουσα πληγή των ημερών μας.

"Ο Μωβινιέ μιλάει για θέματα καίρια και οδυνηρά για τον σημερινό πολίτη. Τον ενδιαφέρει η αγριότητα που χαρακτηρίζει τις σημερινές κοινωνίες και η έλλειψη ανοχής προς ό,τι είναι ξένο ή διαφορετικό. Η ωμότητα και η βία, που συχνά περνάει απαρατήρητη στην καθημερινότητά μας, με συνήθη θύματα ανθρώπους 'ξένους', διαφορετικής φυλής και κουλτούρας, μετανάστες και κοινωνικούς παρίες" εξηγεί η σκηνοθέτης Άσπα Τομπούλη, που ευθύς όταν διάβασε το έργο από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Σπύρου Γιανναρά αποφάσισε να το μεταφέρει στη σκηνή.
Με όχημα ένα κείμενο "επίτευγμα γραφής", όπως το χαρακτηρίζει, και έναν ηθοποιό - ορχήστρα, τον Νίκο Νίκα, η Άσπα Τομπούλη επιχειρεί να ανασύρει τον στοχασμό και την αισθητική του Μωβινιέ συνθέτοντας μια παράσταση όπου τα σύγχρονα κοινωνικά ερωτήματα συμπορεύονται με μια σύγχρονη, ρέουσα γραφή.
"Θεωρώ πολύ σημαντικό το ότι μου δίνεται η ευκαιρία να ασχοληθώ με ένα τέτοιο κείμενο, όχι μόνο γιατί θέτει ηθικά, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, αλλά και γιατί η γραφή του Μωβινιέ με ώθησε στο να αναζητήσω παραστασιακούς και υποκριτικούς τρόπους οι οποίοι αξιοποιούν ένα ιδιότυπο, και για τον σκηνοθέτη και για τον ηθοποιό, κείμενο" λέει η σκηνοθέτης για την παράσταση που ανεβαίνει το Σάββατο 3 Οκτωβρίου σε ένα χώρο από τους πλέον ταιριαστούς για την περίσταση, το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων στην Κυψέλη, "που είναι μια γειτονιά με μετανάστες και παρίες".
Ένας κοινωνικός παρίας είναι ο ήρωας του έργου. Δεν έχει σημασία το όνομά του. Ο Λωράν Μωβινιέ το εμπνεύστηκε από ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη τον Δεκέμβριο του 2009. Ένας νεαρός περιθωριακός, Γάλλος υπήκοος, παιδί μεταναστών από τη Μαρτινίκα, μπαίνει σε ένα σούπερ μάρκετ Carfour στη Λυών, παίρνει ένα κουτάκι μπύρα και το πίνει. Τέσσερις σεκιουριτάδες τον πλησιάζουν, τον οδηγούν στα υπόγεια του καταστήματος και τον ξυλοκοπούν άγρια. Ο νεαρός πεθαίνει από μηχανική ασφυξία. Οι κάμερες ασφαλείας του σούπερ μάρκετ έχουν καταγράψει τα πάντα.
Η είδηση απασχόλησε για λίγο τις αστυνομικές στήλες των γαλλικών εφημερίδων και μετά ξεχάστηκε. "Ο Μωβινιέ δεν γράφει ντοκουμέντο ούτε κάνει ρεπορτάζ" διευκρινίζει η σκηνοθέτης. "Κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα σύζευξη καθώς παρουσιάζει ένα κοινωνικό σύνολο αδιάφορο και αποχαυνωμένο, που η ωμή βία γεγονότων σαν αυτό, η στυγνή δολοφονία ενός ανθρώπου, περνάει απαρατήρητη".
Δίνοντας μάλιστα στο έργο του τον χαρακτηριστικό τίτλο "Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη" δηλώνει κατά τη σκηνοθέτη "την προσπάθειά του να αποτυπώσει την άρνησή του να αφήσει τέτοια γεγονότα να καλύπτονται από σιωπή. Τα ανασύρει, λοιπόν, από τη λήθη και τα παραδίδει στη μνήμη". Διευκρινίζει μάλιστα ότι "ο Μωβινιέ δίνει τον λόγο σ' όλους εκείνους τους πολίτες που δεν έχουν δικαιώματα και φωνή", αφού "στις σύγχρονες κοινωνίες η έννοια του κοινωνικού παρία δεν περιορίζεται στους μετανάστες".
Ενεργή πολίτης και σκηνοθέτης με κεραίες ανοιχτές σε κοινωνικά αλλά και αισθητικά ζητήματα της εποχής, η Άσπα Τομπούλη μας δείχνει τις φωτογραφίες των δυο νεκρών προσφυγόπουλων στην εφημερίδα που ξεφυλίζει. "Τα γεγονότα που μας ταράζουν αυτές τις μέρες, καθώς βλέπουμε τις εικόνες αυτές των νεκρών παιδιών και των ξεριζωμένων προσφύγων, θέτουν το ίδιο ερώτημα που θέτει ο Μωβινιέ στο έργο του. Αν δηλαδή τα γεγονότα αυτά θα δώσουν το έναυσμα για να μην περάσει στην αμνησία του 'πολιτισμένου' κόσμου το προσφυγικό δράμα και να δοθεί μια λύση" λέει. Επιπλέον επισημαίνει ότι "ο συγγραφέας, διαβλέποντας ότι τα θέματα αυτά είναι βαθιά πολιτικά αλλά και βαθιά υπαρξιακά, θέτει ερωτήματα βαθύτερης ηθικής ως προς τη θέση και τη στάση κάθε πολίτη απέναντι στα κοινά. Και μας ωθεί να επανεξετάσουμε το πρόσωπο του σημερινού κόσμου. Πολύ περισσότερο επειδή το κείμενό του είναι υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, ένα κείμενο μιας ροής, που μετατοπίζεται συνεχώς και αλλάζει οπτική γωνία μιλώντας άλλοτε από την πλευρά του θύματος, άλλοτε από την πλευρά του των θυτών, των γονιών του θύματος ή τυχαίων ανθρώπων, δημιουργώντας ένα κοινωνικό και ψυχολογικό παλίμψηστο".
Πόλυ Κρημνιώτη

Info
Η παράσταση "Αυτό που ονομάζω λήθη" του Λοράν Μωβινιέ κάνει πρεμιέρα το Σάββατο 3 Οκτωβρίου στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α και Σικίνου 35Α, Κυψέλη).

Ανεβαίνει σε μετάφραση Σπύρου Γιανναρά, video Com od Dor, σκηνικά - κοστούμια Άσης Δημητρακοπούλου, ενώ βοηθός σκηνοθέτη είναι ο Ευθύμιος Χρήστου.
Τον νεαρό ενσαρκώνει ο Νίκος Νίκας.