Φέτος το καλοκαίρι ο «Φιντέλιο» του
Μπετόβεν επέστρεψε στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ. Το ενδιαφέρον της νέας
παραγωγής μονοπώλησε ο διασημότατος Γερμανός τενόρος Γιόνας Κάουφμαν,
ερμηνευτής του άδικα φυλακισμένου Φλόρεσταν.
Από την εποχή του Μορτιέ, το Ζάλτσμπουργκ επιδιώκει οι παραγωγές του να μην παραμένουν σε αφηγηματικό πρώτο επίπεδο, αλλά να φωτίζουν περισσότερες όψεις του εκάστοτε έργου. Σε αυτή τη λογική ο σκηνοθέτης Κλάους Γκουτ προσπέρασε την πρωτίστως πολιτική διάσταση του «Φιντέλιο» και εστίασε στην ψυχολογική. Παρουσίασε το έργο ως διερεύνηση της ιδέας ότι ο καθένας ζει σε μια φυλακή την οποία έχει επινοήσει ο ίδιος.
Υπογράμμισε την εσωτερική αυτή φυλακή, αφαιρώντας τους προβλεπόμενους πεζούς διαλόγους και συνεπώς την επικοινωνία μεταξύ των χαρακτήρων. Προίκισε την κεντρική ηρωίδα της όπερας (Λεονόρα/Φιντέλιο) αλλά και τον «κακό» αντίμαχό της (Ντον Πιτσάρο) με «σκιές», μία ηθοποιό και ένα χορευτή αντίστοιχα, οι οποίοι απέδιδαν στη νοηματική γλώσσα όσα οι χαρακτήρες της όπερας δεν μπορούσαν να εκφράσουν μέσα από το κείμενό τους.
Η υπόθεση διαδραματίζεται στη γωνία μιας πάλλευκης αίθουσας μεγάρου χωρίς επίπλωση ούτε παράθυρο, ένα «σαλόνι του ασυνείδητου». Στο κέντρο ένας τεράστιος μαύρος παραλληλεπίπεδος όγκος δηλώνει τη δυστοπία. Ακόμα και όταν αυτή, στο τέλος, αίρεται, για τον Φλόρεσταν δεν αλλάζει κάτι, ίσως επειδή δεν βρήκε ο ίδιος τον τρόπο να απελευθερωθεί από τη φυλακή του. Αδυνατεί να συμμετάσχει στη γιορτή, αλλά και να συναντηθεί ψυχολογικά με τη Λεονόρα. Ετσι καταρρέει. Ενα λιτό, ψυχρό ιδεολογικό θέατρο σκιών που υλοποιήθηκε με κοινότοπα σύμβολα και χιλιοφορεμένη αισθητική: Είχε κανείς διαρκώς την αίσθηση ενός θεάματος, μέρη του οποίου βλέπει επί χρόνια στις κορυφαίες ευρωπαϊκές σκηνές
Στις 13 Αυγούστου ο Φραντς Βέλζερ-Μεστ αρκέστηκε στον πολύτιμο ήχο της Φιλαρμονικής της Βιέννης, προτείνοντας μια μάλλον συμβατική ανάγνωση της παρτιτούρας, με αργές ταχύτητες και δραματικά αδιάφορους τονισμούς. Στον κεντρικό ρόλο η Αντριέν Πιετσόνκα αναπλήρωσε τους περιορισμούς της λυρικής φωνής της με το πάθος της ερμηνείας. Αντίθετα, ο Κάουφμαν απέδωσε έξοχα την ταραχή του άδικα φυλακισμένου, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα εντυπωσιακή φωνητική υγεία. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι συμπλήρωσαν καλά, αλλά χωρίς κάποια ιδιαίτερη διάκριση, οι Τόμας Κονίτσνι (Πιτσάρο), Χανς-Πέτερ Κένιγκ (Ρόκο), Ολγκα Μπεσμέρτνα (Μαρτσελίνε) και Νόρμπερτ Ερνστ (Ζακίνο).
Από την εποχή του Μορτιέ, το Ζάλτσμπουργκ επιδιώκει οι παραγωγές του να μην παραμένουν σε αφηγηματικό πρώτο επίπεδο, αλλά να φωτίζουν περισσότερες όψεις του εκάστοτε έργου. Σε αυτή τη λογική ο σκηνοθέτης Κλάους Γκουτ προσπέρασε την πρωτίστως πολιτική διάσταση του «Φιντέλιο» και εστίασε στην ψυχολογική. Παρουσίασε το έργο ως διερεύνηση της ιδέας ότι ο καθένας ζει σε μια φυλακή την οποία έχει επινοήσει ο ίδιος.
Υπογράμμισε την εσωτερική αυτή φυλακή, αφαιρώντας τους προβλεπόμενους πεζούς διαλόγους και συνεπώς την επικοινωνία μεταξύ των χαρακτήρων. Προίκισε την κεντρική ηρωίδα της όπερας (Λεονόρα/Φιντέλιο) αλλά και τον «κακό» αντίμαχό της (Ντον Πιτσάρο) με «σκιές», μία ηθοποιό και ένα χορευτή αντίστοιχα, οι οποίοι απέδιδαν στη νοηματική γλώσσα όσα οι χαρακτήρες της όπερας δεν μπορούσαν να εκφράσουν μέσα από το κείμενό τους.
Η υπόθεση διαδραματίζεται στη γωνία μιας πάλλευκης αίθουσας μεγάρου χωρίς επίπλωση ούτε παράθυρο, ένα «σαλόνι του ασυνείδητου». Στο κέντρο ένας τεράστιος μαύρος παραλληλεπίπεδος όγκος δηλώνει τη δυστοπία. Ακόμα και όταν αυτή, στο τέλος, αίρεται, για τον Φλόρεσταν δεν αλλάζει κάτι, ίσως επειδή δεν βρήκε ο ίδιος τον τρόπο να απελευθερωθεί από τη φυλακή του. Αδυνατεί να συμμετάσχει στη γιορτή, αλλά και να συναντηθεί ψυχολογικά με τη Λεονόρα. Ετσι καταρρέει. Ενα λιτό, ψυχρό ιδεολογικό θέατρο σκιών που υλοποιήθηκε με κοινότοπα σύμβολα και χιλιοφορεμένη αισθητική: Είχε κανείς διαρκώς την αίσθηση ενός θεάματος, μέρη του οποίου βλέπει επί χρόνια στις κορυφαίες ευρωπαϊκές σκηνές
Στις 13 Αυγούστου ο Φραντς Βέλζερ-Μεστ αρκέστηκε στον πολύτιμο ήχο της Φιλαρμονικής της Βιέννης, προτείνοντας μια μάλλον συμβατική ανάγνωση της παρτιτούρας, με αργές ταχύτητες και δραματικά αδιάφορους τονισμούς. Στον κεντρικό ρόλο η Αντριέν Πιετσόνκα αναπλήρωσε τους περιορισμούς της λυρικής φωνής της με το πάθος της ερμηνείας. Αντίθετα, ο Κάουφμαν απέδωσε έξοχα την ταραχή του άδικα φυλακισμένου, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα εντυπωσιακή φωνητική υγεία. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι συμπλήρωσαν καλά, αλλά χωρίς κάποια ιδιαίτερη διάκριση, οι Τόμας Κονίτσνι (Πιτσάρο), Χανς-Πέτερ Κένιγκ (Ρόκο), Ολγκα Μπεσμέρτνα (Μαρτσελίνε) και Νόρμπερτ Ερνστ (Ζακίνο).
No comments:
Post a Comment