«Ο μικρός Εγιολφ»
 |
Με το εν μέρει και υπόκρυφα αυτοβιογραφικό και αυτοκριτικό - ποιητικού ρεαλισμού δράμα του Ερρίκου Ιψεν «Ο μικρός Εγιολφ», καταπιάστηκε ο νεαρός σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς, ανεβάζοντας με την ομάδα «Grassopper» στο θέατρο «Πόρτα» (στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών). Δεκαοκτάχρονος ο Ιψεν, σχετιζόμενος με μια υπηρέτρια, έγινε πατέρας ενός νόθου αγοριού, για την επιβίωση του οποίου βοηθούσε οικονομικά, μέχρι που έγινε πατέρας παιδιού από νόμιμο γάμο. Η συναίσθηση αυτής της ενοχής και του «τραύματος» του νόθου παιδιού του, τροφοδότησαν τη μυθοπλασία του «Εγιολφ». Ενα οικογενειακό δράμα, σαν εφιαλτικό «παραμύθι», με θέμα τις ανομολόγητες επιθυμίες, τις εγωτικές και ενοχικές ερωτικές σχέσεις των ενηλίκων, ακόμα και σε βάρος των παιδιών. Ο φέρελπις φτωχός συγγραφέας Αλφρεντ παντρεύεται την πλούσια Ρίτα, ευελπιστώντας - ματαίως - ότι έχοντας οικονομική άνεση μπορεί να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Το αντρόγυνο γεννά ένα αγόρι, τον Εγιολφ. Η Ρίτα, απαιτώντας να είναι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος του άντρα της και ζηλεύοντας την αδελφή του Αστα, παραμελεί το βρέφος της, το οποίο από μια πτώση του μένει ανάπηρο. Η Αστα, που γνωρίζει - μόνον αυτή - ότι είναι ετεροθαλής αδελφή του Αλφρεντ, μεγάλη πια του εξομολογείται τον έρωτά της γι' αυτόν, αλλά αποδιωγμένη από την Ρίτα δέχεται να παντρευτεί τον Μπόρκιεμ. Ο μικρούλης Εγιολφ, παραμελημένος από τους γονείς του - που δεν ασχολούνται με το ανάπηρο παιδί τους - επηρεασμένο από το παραμύθι για μια «ποντικοπαγίδα» που του λέει η υπηρέτρια - η μόνη που του κάνει παρέα - πνίγεται στη λίμνη του κήπου. Ο Δ. Καρατζάς, αντί να οδηγηθεί σκηνοθετικά από τον ποιητικό αλλά καθάριο ρεαλισμό του έργου, προκειμένου να καυτηριάσει τα πρόσωπα, κατέφυγε σε μια υπέρμετρη, σχεδόν γκροτέσκα - συμβολιστική υποτίθεται - κινησιολογική σχηματοποίηση των χαρακτήρων, των συναισθημάτων, συμπεριφορών και σχέσεών τους, μεταβάλλοντάς τα σε μονοσήμαντα και σπαστικά ανδρείκελα. Απόλυτα πειθαρχικοί, τη σκηνοθετική «ανάγνωση» υπηρέτησαν οι άξιοι ηθοποιοί Θύμιος Κούκιος και Μιχάλης Οικονόμου, αλλά και οι νεότατες Ιωάννα Πιατά (εκφραστικότατη), Ελίνα Ρίζου και Βασιλική Σουρρή. Γλυκύτατος ο Γιάννης Στρατούλιας (Εγιολφ).
«Ερωφίλη»
«Δον Κιχώτης»
 |
Η ομάδα «Χώρος» για τρίτη φορά πειραματίστηκε με την «Ερωφίλη» του Χορτάτση. Η πρώτη «άσκησή» της με αυτό το έμμετρο ποιητικό κειμήλιο του αναγεννησιακού Κρητικού Θεάτρου έγινε το 2008, στα Ζωνιανά Κρήτης και συνέδεσε την αφήγηση βασικών επεισοδίων της μυθοπλασίας του Χορτάτση με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Κρήτης. Η δεύτερη «άσκηση» (παρουσιάστηκε στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, στα πλαίσια του Ελληνικού Φεστιβάλ το 2010), επέκτεινε την πρώτη άσκηση με αφηγηματικά μέρη, σύντομους διαλόγους μεταξύ των κύριων προσώπων, παραδοσιακές μουσικές και χορογραφική εκδοχή του ρόλου του Χάρου, εν είδει πανηγυριώτικης παρουσίασης του έργου. Ο φετινός, τρίτος πειραματισμός, με τίτλο «Erofili sunopsis» (στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών), με τρεις όλους μόνον ηθοποιούς, περιέλαβε τα «κομβικά» σημεία της μυθοπλασίας και μόνον τα κύρια πρόσωπα: τους τραγικούς εραστές Ερωφίλη και Πανάρετο, τον βασιλιά - πατέρα της Ερωφίλης, το φάντασμα του δολοφονημένου πρώην βασιλιά από τον αδελφό του και νυν βασιλιά, την παραμάνα, και το Χάρο. Η τρίτη «άσκηση» επικέντρωσε όλη την προσοχή της στη ρυθμοποιία του λόγου, αλλά και σε μια κινησιολογικά και φωνητικά εκφραστική αποτύπωση των χαρακτήρων και των αισθημάτων των προσώπων. Φορώντας μάσκες (της Μάρθας Φωκά) που προσδιορίζουν τα πρόσωπα, οι ηθοποιοί Δήμητρα Κούζα, Ελενα Μαυρίδου και Δήμητρα Λαρεντζάκη, υπηρέτησαν απολύτως και με πολύ καλά αποτελέσματα τον λιτότατο σκηνοθετικό πειραματισμό του Σίμου Κακάλα, στον οποίο συμβάλλουν οι σκιεροί φωτισμοί του Περικλή Μαθιέλλη και η αισθαντική μουσική του Νίκου Βελιώτη.
«Δον Κιχώτης»
«Ο Λάμπρος, Ζακύνθου αρ. 12»
 |
Ποιος έχει διαβάσει το μεγαλοφυούς σύλληψης μυθιστόρημα του Θερβάντες «Δον Κιχώτης» και δεν έχει θαυμάσει το κάλλος και το μεγαλοφυές της πλοκής του, τη διαχρονικότητα και οικουμενικότητα της αλληγορίας του, τις συναρπαστικές «περιπέτειες» των δύο πρωταγωνιστικών προσώπων του; Του Δον Κιχώτη και του υπηρέτη του Σάντσο, σύμβολα του κάθε καλού ενάντια σε κάθε κακό. Της δικαιοσύνης ενάντια στην αδικία, της ανθρωπιάς ενάντια στην απανθρωπιά, της ελευθερίας ενάντια στην ανελευθερία, της ομορφιάς ενάντια στην ασχήμια, των αγώνων του λαού ενάντια στους καταπιεστές του. Ο Θερβάντες δεν διάλεξε για ήρωα έναν ισχυρό κοινωνικά και ευκατάστατο ιππότη, αλλά έναν αγνό, ρομαντικό, ανιδιοτελή από τα νιάτα του, γι' αυτό και πάμφτωχο, κουρελή, αφοπλισμένο άνθρωπο, αλλά με φλογερή ψυχή πλάσμα, που εξανίσταται με το άδικο και λαχταρά να το πολεμήσει. Η ψυχή και η φαντασία του Κιχώτη «τρελή» από έρωτα για το καλό και μίσος για το κακό, «εξορμούν» ενάντιά του, με συνοδοιπόρο τον επίσης φτωχό και καλοκάγαθο Σάντσο. Σ' αυτό το αριστούργημα του ισπανικού λογοτεχνικού «χρυσού αιώνα», που έγινε το δημοφιλέστερο, προφορικά παραδιδόμενο από γενιά σε γενιά, περισσότερο από τρεις αιώνες, λαϊκό ανάγνωσμα στην Ισπανία, όπως σε μας ο «Ερωτόκριτος», έχουν αναφερθεί μεγάλοι δημιουργοί. Μεταξύ άλλων και ο Ντοστογιέφσκι, κρίσεις του οποίου προτάσσει το πολύ σύντομο, αλλά υπαινικτικότατο κειμενικό υλικό που συνέθεσε η ομάδα «blitz» για την παράσταση «Δον Κιχώτης». Δεν πρόκειται για διασκευή του μυθιστορήματος, αλλά για «υπόκλιση» στην αξία του. Με χαρακτηριστικές κρίσεις διάσημων δημιουργών, με ελάχιστα σπαράγματα από το πρωτότυπο (δυο - τρεις φράσεις που λέει στο μυθιστόρημα η ανιψιά του δον Κιχώτη, μια φράση του Σάντσο και με την εύγλωττη φράση του δον Κιχώτη «ευτυχισμένοι και μακάριοι οι αιώνες, τότε που δεν υπήρχαν σε καμιά γλώσσα οι λέξεις "δικό μου και δικό σου"», με κινησιολογία εικονοποιία μαχών, βασανιστηρίων, δολοφονιών αμάχων και χρήση μασκών που παριστάνουν «γύπες» που κατασπαράσσουν ανθρώπινα σώματα (μάσκες που παραπέμπουν σε πίνακες του Γκόγια) και με τον μεσήλικα δον Κιχώτη, ακάματο δρομέα να έρχεται από το παρελθόν στο σημερινό εφιαλτικό κόσμο, η σκηνοθεσία (Γώργος Βαλαής, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής), συμπυκνώνει και αναδεικνύει το διαχρονικό αλλά και επίκαιρο μήνυμα του έργου. Συντελεστές της ενδιαφέρουσας (η καλύτερη και με ουσία παράσταση του θιάσου) και εικαστικά καλαίσθητης παράστασης είναι η Εύα Μανιδάκη (απέριττο σκηνικό και σύγχρονα τα κοστούμια της), ο Τάσος Παλαιορούτας (πολύ ατμοσφαιρικοί οι φωτισμοί του) και οι ηθοποιοί (αλφαβητικά) Αρης Αρμαγανίδης, Γιώργος Βαλαής, Ερρίκος Λίτσης, Μιχάλης Μαθιουδάκης, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Νίκος Φλέσσας, κ.ά.
Δ. Σολωμού «Ο Λάμπρος, Ζακύνθου αρ. 12»
«Ο Λάμπρος θα μείνη απόσπασμα», έγραφε ο Διονύσιος Σολωμός για το δραματικής υπόθεσης λυρικό του ποίημα «Ο Λάμπρος», στου οποίου τη μυθοπλασία «εγκυβώτισε» και μικρά αριστουργηματικά ποιήματα, μερικά από τα οποία περιλαμβάνονταν στα παλαιότερα σχολικά Αναγνωστικά, γνωρίζοντας στα παιδιά τι εστί μεγάλη, αληθινή ποίηση. Η εκδοχή του «Λάμπρου», στο αυτόγραφο τετράδιο, σηματοδοτημένο από τον εθνικό ποιητή με τα στοιχεία «Ζακύνθου αρ. 12», εκδομένη από τον Λίνο Πολίτη, σε δραματουργική επεξεργασία του φιλολόγου, ποιητή και μεταφραστή Νίκου Παναγιωτόπουλου, χρησιμοποιήθηκε στην πειραματικού χαρακτήρα παράσταση της Σύλβιας Λιούλιου (στο Φεστιβάλ Αθηνών). Υπό τους σκιερούς, ατμοσφαιρικούς φωτισμούς (Ελευθερία Ντεκώ), με σκηνικό (Αγγελος Μέντης) μερικά τραπέζια που «ορίζουν» τους χωρο-χρόνους της τρομερής τραγωδίας (της αστεφάνωτης και προδομένης ερωτικά από τον πατέρα των τεσσάρων νόθων παιδιών της, Λάμπρο, Μαρίας), με γλυκύτατους μουσικούς ήχους (Λένα Πλάτωνος), με απέριττη, χορογραφική κινησιολογία (Σεσίλ Μικρούτσικου), η σκηνοθεσία προσπάθησε να «θεατροποιήσει» την ποιητικά αφηγούμενη ιστορία, να προσδώσει σκηνικά χαρακτηριστικά στους μονολόγους και διαλόγους και με τα μικρά αριστουργηματικά στιχουργήματα του ποιητικού έργου να θυμίσει την πάλαι ποτέ αγάπη των παιδιών για την ποίηση του Σολωμού και την αποστήθιση ποιημάτων του από τα σχολικά Αναγνωστικά, για τις σχολικές παραστάσεις. Ερμηνευτές αυτής της σεμνής και συμπαθούς παράστασης, εξίσου σεμνοί και συμπαθείς ήταν η Ελένα Τοπαλίδου και ο Μιλτιάδης Φιορέντζης.
ΘΥΜΕΛΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τετάρτη 18 Ιούλη 2012
No comments:
Post a Comment