Τα μυστικά της όπερας στα σχολεία

Της Δάφνης Κοντοδήμα, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 08 Ιουνίου 2012

Το κουδούνι του 11ου Δημοτικού Πειραιά χτύπησε για να σημάνει την έναρξη της παράστασης «Ο κουρέας της Σεβίλλης», στην οποία συμμετείχαν οι μαθητές, από τη χορωδία έως τα σκηνικά, με την καθοδήγηση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής 

«Οπερα δεν είναι εντυπωσιακά κοστούμια και σκηνικά. Οπερα είναι όταν οι ερμηνευτές μιλούν ο ένας με τον άλλο με τραγούδι. Ο ερμηνευτής κάνει το σώμα του ηχείο». Κουβέντες μαθητή του 11ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά που έδιναν την εντύπωση ότι έχει εμβαθύνει στο θέμα. Η ακόμη πιο ψαγμένη συμμαθήτριά του, η Ζηνοβία, του επισήμανε: «Μονωδοί λέγονται οι ερμηνευτές όπερας».

Ηταν ίσως από τις ελάχιστες φορές που στο προαύλιο του σχολείου γινόταν συζήτηση για το λυρικό θέατρο. Δεν ήταν τυχαίο γεγονός. Ούτε ήταν μια ξαφνική, αυθόρμητη ενασχόληση των παιδιών με την όπερα - σπάνια συμβαίνει αυτό, όπως συχνά λένε οι ερμηνευτές του λυρικού θεάτρου.

Οι μαθητές είχαν μόλις παρακολουθήσει την όπερα «Ο κουρέας της Σεβίλλης» του Τζοακίνο Ροσίνι, σε παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου.

Συμμετείχαν δε στη διαδικασία παραγωγής και παρακολούθησαν τους επαγγελματίες επί το έργον. Ολα αυτά συμβαίνουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η όπερα διαδραστικά στα δημοτικά σχολεία» που φέρνει παραστάσεις σε 70 σχολεία σε όλη την Ελλάδα έως το 2013.

«Το πανό που ξεδίπλωσαν οι δύο ερμηνευτές, την ώρα που ο ήρωας Φίγκαρο κοιμόταν, εμείς το ζωγραφίσαμε. Και το φανάρι και το κοστούμι της τραγουδίστριας», εξηγούσαν στα «ΝΕΑ» οι μαθητές της Ε' Τάξης του Δημοτικού για την εικαστική τους παρέμβαση που ετοίμαζαν επί μέρες. Πηγή έμπνευσης ήταν το θέμα «Ονειρο του Φίγκαρο», που τους δόθηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Το αποτέλεσμα; Μια χαρούμενη εικόνα με ένα παιδί πλάι σε ποτάμι, με ψάρια που πηδούν πάνω από το νερό και πεταλούδες γύρω του.

Αγωνία στα μάτια των μικρών θεατών. Το πανό αποκαλύφθηκε, μαζί και τα χαμόγελα. Η ιστορία της Ροζίνας και του κόμη Αλμαβίβα τούς κράτησε στη θέση τους για περισσότερο από μία ώρα. Απόλυτη ησυχία - περιέργως - επικρατούσε. Αλλωστε τους το επισήμανε λίγο πριν ο υπεύθυνος εκπαιδευτικών προγραμμάτων της ΕΛΣ, Νίκος Ξανθούλης: «Το ανέβασμα της όπερας είναι μια διαδικασία χρονοβόρα, κοπιαστική. Η ησυχία είναι κάτι σαν τελετουργικός σεβασμός».

Τέντωναν κεφάλια για να διακρίνουν τις λεπτομέρειες στη σκηνή. Κοιτούσαν πότε ευθεία, πότε κάτω δεξιά στην ορχήστρα. Μην τυχόν και ξεφύγει κάτι. Χειροκροτούσαν, γελούσαν, ψιθύριζαν σχόλια... Το απόλαυσαν.

«Είναι η μοναδική φορά που δεν βαρέθηκα σε παράσταση. Ολη η παρέα παρακολουθούσε με προσοχή. Μου έκανε εντύπωση αυτό», έλεγε ο μαθητής Ε' Δημοτικού, Αλέξανδρος, καθώς απολάμβανε κι εκείνος τον μπουφέ που στήθηκε στο προαύλιο με καλούδια από τα χέρια των μανάδων τους μετά την παράσταση.

«Μας μιλούσαν και μας εξηγούσαν εδώ και καιρό για την όπερα. Γνωρίσαμε και τους τραγουδιστές. Το περιμέναμε ότι θα μας άρεσε», έλεγαν οι μαθητές Ευαγγελία και Κωνσταντίνος.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή έστειλε στο 11ο Δημοτικό Πειραιά - όπως σε όλα τα σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα - ένα κουτί με οδηγίες για τους εκπαιδευτικούς και υλικά για την κατασκευή του σκηνικού. Μαζί με προτάσεις για παιχνίδια και εργασίες γύρω από την όπερα. Μία ημέρα πριν από την παράσταση, οι μαθητές συνάντησαν τους εκπαιδευτές της ΕΛΣ και τους ερμηνευτές ενώ παρακολούθησαν το στήσιμο των σκηνικών.

«Ο κουρέας της Σεβίλλης» δεν ήταν μόνο μια αφορμή για διάλειμμα από τα μαθήματα. Με την παράσταση της όπερας του Ροσίνι, σε σκηνοθεσία, μετάφραση και διασκευή του Κωστή Παπαϊωάννου, η Εθνική Λυρική Σκηνή αποκαλύπτει - πρακτικά και θεωρητικά - σε μαθητές δημοτικού τα μυστικά της όπερας, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό τους δεν έχει παρακολουθήσει ποτέ λυρικό θέατρο. «Είναι μεγάλη η ανάγκη να φέρουμε την όπερα στα σχολεία ώστε να τη γνωρίσουν τα παιδιά. Ετσι, με μια ευέλικτη σκηνοθεσία παρουσιάζεται μια παράσταση που περνάει πολλά μηνύματα», λέει στα «ΝΕΑ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ, Μύρων Μιχαηλίδης, που παρακολούθησε την παράσταση στον Πειραιά. «Για να φέρουμε το κοινό σε επαφή με την όπερα, κινούμαστε σε δύο άξονες: το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα σχολεία και τις δράσεις της Οπερας της Βαλίτσας που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια», συμπληρώνει.