ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΟΚΛΗΣ: «Το φοβάμαι το θέατρο»

• Κάθεται για πρώτη φορά στην καρέκλα του σκηνοθέτη για την «Εκτη Καρυάτιδα» που ανεβαίνει στο θέατρο «Αλμα», με πρωταγωνίστρια τη Σοφία Φιλιππίδου

Η Σοφία Φιλιππίδου πρωταγωνιστεί στην «Εκτη Καρυάτιδα» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη, που σκηνοθετεί ο ζωγράφος Κώστας Τσόκλης

«Εγώ είμαι ζωγράφος και ζωγραφίζοντας δεν έχεις να κάνεις με έμψυχο υλικό, άρα μπορείς να το μεταχειρίζεσαι όπως θες. Αποτυγχάνοντας δεν βλάπτεις κανέναν. Αν αντίθετα, κάποτε, από την πολλή τριβή ή από σύμπτωση, μια σπίθα ζωής πεταχτεί, το έργο γεννήθηκε. Στο θέατρο, όμως, τα πράγματα είναι αλλιώς. Εδώ έχεις να κάνεις με ζωντανούς ανθρώπους, με ένα κείμενο που έχει ήδη ζωή. Και αυτό είναι συχνά περιοριστικό. Γι' αυτό φοβάμαι!».

Ο εικαστικός Κώστας Τσόκλης μιλάει από την πολυθρόνα του σκηνοθέτη. «Κάποιου δηλαδή που φροντίζει για την ευτυχία μιας Εστίας -και το θέατρο είναι μια Εστία- και για την ευδαιμονία των άλλων. Οχι τη δική του», όπως σημειώνει. Το έργο των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη, «Η έκτη Καρυάτιδα», τον φέρνει για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή. Σκηνοθετεί, αλλά αναλαμβάνει και την πλήρη καλλιτεχνική ευθύνη της παράστασης, από τη διδασκαλία του ρόλου μέχρι τους ήχους και τα φώτα (σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμι, φωτισμοί), αγκαλιάζοντας με την τέχνη του όλες τις πτυχές της.

Ο δημιουργός του «Συμπερασματικού Οιδίποδα» καταθέτει έτσι στην πλήρη ωριμότητά του μια απροσδόκητη θεατρική πρόταση, από σήμερα στο θέατρο «Αλμα», έχοντας στα χέρια του το ξεχωριστό υποκριτικό στίγμα της Σοφίας Φιλιππίδου.

Η ηρωίδα είναι ίσως η τελευταία ρομαντική Ελληνίδα. Θα μπορούσε να είναι η ίδια η Ελλάδα. Μέσα στην τρέλα της και στο αδιέξοδο, φεύγει... Ισως από την ίδια τη ζωή

Είναι η δεύτερη φορά που «ταυτίζεται» με το έργο των Κωνσταντίνου και Αντώνη Κούφαλη (με τον «Στρατό της Σωτηρίας», έργο δικό τους, εγκαινίασε το ανοιχτό θέατρο που δημιούργησε στον Κουμάρο στην Τήνο, το 2007) και η δεύτερη φορά που «τολμώ να διδάξω επαγγελματία ηθοποιό. Μια πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια με τη Μελίνα για τη Μήδεια, το 1990 (βίντεο ζωγραφική εγκατάσταση) και τώρα με τη Σοφία». Το συγκεκριμένο έργο τον ερεθίζει, γιατί «άπτεται πολλών προβλημάτων που αφορούν τον τόπο από ιστορικής και ηθικής αλλά και αισθητικής απόψεως, που πάνω από όλα μ' ενδιαφέρει».

«Η έκτη Καρυάτιδα», κατά τους συγγραφείς, είναι ένας «βαθιά δραματικός όσο και σπαρταριστός αποχαιρετισμός στην Ελλάδα που έφυγε ανεπιστρεπτί». Συμπυκνώνει το παρελθόν με το παρόν σε μια ιδιαίτερη ελληνική στιγμή. «Η ηρωίδα του, μια ξεναγός που ακούει στο όνομα Ελένη Βουτυρά, ανακαλεί το παρελθόν της υπό την απειλή της κατεδάφισης του νεοκλασικού της. Η σχέση της με τις αρχαιότητες, μέσω από διαρκείς ξεναγήσεις τουριστών, φέρνει τα κρίσιμα στάδια του ταραχώδους βίου της στα πλέον εμβληματικά μνημεία της χώρας», εξηγεί ο Αντώνης Κούφαλης, ο ένας εκ των συγγραφέων. «Πνιγμένη από τις αναμνήσεις και τους κινδύνους του παρόντος, αναλαμβάνει να περιμένει (μάταια) την έκτη Καρυάτιδα από το Λονδίνο, για να τη φέρει σε επαφή με τις αδελφές της που μεταφέρθηκαν στο Νέο Μουσείο, κρατώντας ανοιχτά τα φώτα στο σπίτι και κατ' επέκταση στη ζωή, την Ιστορία και τη συλλογική συνείδηση».

Το ερέθισμα για το έργο έδωσε η διαμάχη που είχε προκύψει, πριν από λίγα χρόνια, για το εάν θα πρέπει να σωθεί ή να κατεδαφιστεί η οικία Κουρεμένου. Αιτία ήταν ότι θεωρούσαν ότι εμπόδιζε την οπτική επαφή από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης προς την Ακρόπολη. Ωστόσο, οι συγγραφείς δεν μένουν στο γεγονός. Στόχος ήταν να... «φτιάξουμε μια ηρωίδα που να προβάλει, να προτάξει τα στήθη της, τον εαυτό της, το εγώ της απέναντι στην απειλή που αφορούσε στον ίδιο τον πολιτισμό». «Είναι ίσως η τελευταία ρομαντική Ελληνίδα. Θα μπορούσε να είναι η ίδια η Ελλάδα. Μέσα στην τρέλα της και στο αδιέξοδο, ούσα μόνη και ανίκανη να αντέξει το βάρος των αναμνήσεων, φεύγει... Ισως από την ίδια τη ζωή», αναφέρει η πρωταγωνίστρια της παράστασης, Σοφία Φιλιππίδου.

«Πάχνη»
Το έργο των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη, «Πάχνη», εκπροσωπεί την Ελλάδα (μέσω του ΥΠΠΟΤ) στο φεστιβάλ «Σεράγεβο Γουίντερ 2012» του Σεράγεβο (Τσέιμπερ Θίατερ, 9/3), σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά, με τους Μάνο Καρατζογιάννη και Αλέξανδρο Μαυρόπουλο.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 5/3/2012